رئیس مرکز و دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نسبت به گزارشی پیرامون موضوع مهاجرت با عنوان "مهاجرت مجازی" واکنش نشان داده است.
به گزارش گروه اجتماعی ؛ در مطلبی که یکی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب پیرامون موضوع مهاجرت منتشر کرده، آمده است: "رویکرد متفاوت دو کشور همسایه برای توسعه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب شده است که موج مهاجرت متخصصان صنعت IT از ایران راه بیفتد. «محمدرضا فرجی تهرانی»، رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران، با اشاره به مشکلات متعدد شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات از موج مهاجرت فعالان این صنعت خبر می‌دهد و می‌گوید که مشکلات عدیده اهالی این صنف باعث شده که بسیاری از آنها به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به‌ویژه امارات و قطر مهاجرت کنند.
فرجی تهرانی ادامه می‌دهد: مهاجرت متخصصان IT ایران با استقبال کشورهای عربی مواجه شده و امارات با وجود سخت‌گیری برای اعطای اقامت و حقوق شهروندی به مهاجران، مشوق‌هایی برای نخبگان این صنعت در نظر گرفته و به آنها ویزای طلایی می‌دهد. او تأکید می‌کند که دستمزد متخصصان IT ایران در قیاس با مهاجران اروپایی، آمریکایی یا حتی هندی امارات پایین‌تر و حدود یک‌چهارم آنهاست و این کشور جذب متخصصان IT ایران را برای خود مزیت تصور می‌کند.
رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران می‌گوید: مشکلات فعالان صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران بسیار گسترده و عمیق است و تا همین چند وقت پیش آنها گرفتار پروسه دشوار دریافت مجوز فعالیت بوده‌اند که البته هم‌اکنون اندکی شرایط تسهیل شده است. فرجی تهرانی توضیح می‌دهد: بر‌اساس قانون جدید، شرکت‌های دانش‌بنیان از این پس می‌توانند در واحدهای مسکونی با موقعیت اداری فعالیت کنند. او توضیح می‌دهد که حدود 80 تا 90 درصد شرکت‌های دانش‌بنیان از اعضای صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند و از آنجا که شرکت‌های دانش‌بنیان عموماً شرکت‌هایی با توان مالی نه‌چندان قوی هستند، برای پرداخت هزینه‌های اسکان یا اجاره در واحدهای تجاری دچار مشکل هستند.
ضمن اینکه باید گفت که مجوز عرضه کالا یا خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان منوط به داشتن جواز صنفی است و تا پیش از این تنها شرکت‌هایی موفق به دریافت جواز صنفی می‌شدند که در واحدهای تجاری فعالیت داشتند؛ اما با مصوبه اخیر مبنی بر فعالیت در واحدهای مسکونی با موقعیت اداری، یک مشکل مهم از پیش پای شرکت‌های دانش‌بنیان برداشته شده است."
اما این گزارش با واکنش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری روبه‌رو شده است. در همین زمینه «پرویز کرمی»، رئیس مرکز و دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در واکنش به این گزارش نوشت:
در رابطه با آمار مهاجرت متخصصان از کشور در سال اخیر باید توجه داشت که افزایش آمار مهاجران در سراسر جهان در سال 2022 با افزایش همراه بوده است که خود به دو دلیل است. اولاً با توجه به پاندمی کرونا در سراسر جهان، در سال‌های 2020 و 2021 به دلیل اعمال محدودیت‌های کرونایی، آمار مهاجرین نسبت به میانگین خود پایین‌تر بوده است (برای مثال بنا به گزارش سازمان جهانی کار، آمار مهاجرین کاری هند در سال 2020 حدود 98 درصد نسبت به سال 2019 کاهش داشته است) و بازگشت این آمار به روال سابق خود باعث ایجاد این خطا می‌شود که آمار مهاجرتی با افزایش همراه بوده است در حالی که این اتفاق صرفاً به معنای بازگشت به روال سابق است. همچنین در دو سال 2020 و 2021 افرادی که به علت شیوع کرونا و اعمال محدودیت نتوانستند از کشور خارج شوند، اکنون در صف خروج هستند و این مورد نیز به معنی افزایش تعداد مهاجران نیست.
همان‌طور که می‌دانیم توسعه‌بخشی نه‌تنها به سود اقتصاد و نیروی انسانی کشور نیست بلکه بیشتر به ضرر کشور است. مثال آن را می‌توان در توسعه نامتوازن دانشگاه‌ها و فارغ‌التحصیلان بی‌کاری که با قفل بودن اقتصاد و توسعه کارآفرینی نرخ مهاجرت را افزایش می‌دهند یا توسعه اکوسیستم استارتاپی که حلقه‌های بعدی آن در اتصال به اکوسیستم جهانی و توسعه استارتاپ‌ها فراهم نیست و بسیاری از فعالان آن پس از مدتی فعالیت در ایران برای استفاده از اکوسیستم استارتاپی سایر کشورها به مهاجرت یا ثبت شرکت در سایر کشورها سوق می‌یابند، جست‌وجو کرد. به همین جهت است که توسعه نامتوازن همان‌طور که در توسعه فیزیکی مخاطرات بیشتری برای سرزمین و زیست انسانی نسبت به عدم توسعه ایجاد می‌کند، در توسعه انسانی و بازار هم با ایجاد عوامل سرریز شدید نیروی انسانی به خارج یا انتقال سرمایه از داخل به خارج، مخاطرات زیادی ایجاد می‌کند.
در این شرایط کشورهای همسایه می‌توانند به صورت خودکار یا با برنامه‌ریزی به بازارهای مهم جذب نیروی انسانی از کشور تبدیل شوند؛ چنان‌که شواهدی از آن نیز در استفاده کارآفرینان و تجار از اکوسیستم ترکیه یا امارات یا نیروی انسانی متخصص مانند پزشکان و پرستاران در مهاجرت به کشورهای حاشیه خلیج فارس دیده می‌شود. با توجه به سابقه تاریخی که میان ایرانیان و این کشورها در تبادلات نیروی انسانی و تجاری وجود دارد و نزدیکی و همسایگی این کشورها با وجود اینکه ممکن است در کوتاه‌مدت منفی باشد ولی در میان‌مدت و بلندمدت و با تغییر شرایط زمینه‌ای، می‌توان به عنوان فرصتی برای چرخش، بازگشت یا سرمایه‌گذاری این بخش از نیروی انسانی با احتمال تحقق بیشتر نسبت به مهاجرت به سایر کشورها به آن نگریست.
همچنین متأسفانه در کشور ما، نسبت به مهاجرت نگاه منفی وجود دارد و از آن به عنوان «فرار مغزها» یاد می‌شود در حالی که در جهان مهاجرت به عنوان پدیده‌ای طبیعی پذیرفته شده و کشورها سعی می‌کنند به عنوان فرصت به آن نگاه کنند و آن را با عنوان «چرخش نخبگان» می‌شناسند. مهاجرت زمانی که با ارتباط به موطن اصلی و مراکز علمی و فناوری ایران برنامه‌ریزی شده باشد، نه‌تنها مذموم نیست بلکه پسندیده هم هست.
البته شایان ذکر است که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و بنیاد ملی نخبگان نیز در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی جهت بسترسازی برای نگهداشت نخبگان داخلی و همچنین بازگشت متخصصان خارجی و ایرانیان غیرمقیم انجام داده‌اند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تسهیلات ارائه‌شده به شرکت‌های دانش‌بنیان در قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره کرد. علاوه بر این، هیئت دولت نیز در تلاش است تا با ایجاد زیرساخت‌های مناسب شرایط را برای جذب، نگهداشت و بازگشت نخبگان تسهیل کند که در این زمینه نیز به تهیه و تصویب آیین‌نامه اجرائی «جذب، نگهداشت، تعامل و بازگشت نخبگان» می‌توان اشاره کرد.
در پایان، یادآوری می‌کنیم که ما بر رسالت آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی مطبوعات اذعان داریم و نقد را لازمه پیشرفت سازمان‌ها، جوامع و اشخاص می‌دانیم اما تأکید بر نقد منصفانه در کنار دقت و صحت خبر و گزارش از لوازم اولیه و ضروری اطلاع‌رسانی رسانه‌ها محسوب می‌شود.
بروکراسی‌های سخت و سنگین چگونه در حال رقم زدن "مهاجرت استارتاپ‌ها" از ایران است؟
دلایل تمایل "استارتاپ‌ها، دانشجویان و پزشکان" به مهاجرت چیست؟! /"استارتاپ‌ها" پیشتاز در میل بازگشت به کشور جداول
انتهای پیام/؛