ترکیه، ۳ گسل عظیم و خطر مداوم زلزله

۲ گسل بزرگ در مناطق آناتولی شمالی، آناتولی جنوب و اژه، ترکیه را به سرزمینی تبدیل کرده‌اند که به طور مداوم و همیشگی، هراس بزرگترین زلزله‌ها را در سر دارد.

به گزارش گروه بین الملل ، مردم ترکیه و سوریه، همچنان درگیر بحران زلزله هستند. مراد کوروم وزیر مسکن و شهرسازی ترکیه اعلام کرده که زلزله روی داده در استان قهرمان مرعش، زندگی 13 و نیم میلیون نفر از مردمان ترکیه را تحت تاثیر قرار داده است.

اما صبح امروز، این سخنان فاطمه شاهین، شهردار کلانشهر غازی عنتاب بود که افکار عمومی و رسانه های ترکیه را به وحشت انداخت. او به طور شفاف و بی تعارف اعلام کرد که در یکی از شهرستان های کوچک استان غازی عنتاب که 60 هزار نفر جمعیت دارد، دست کم از سرنوشت چهل هزار نفر از آنان، اطلاعی در دست نیست. این سخن خانم شاهین نشان می دهد که قرار است در ساعات و روزهای آتی، به یک باره شاهد بالا رفتن بیش از حد آمار قربانیان زلزله ترکیه باشیم.

وال استریت ژورنال اعلام کرده که در زلزله 7.1 ریشتری هائیتی در سال 2021 بیش از 2000 نفر جان خود را از دست دادند و بیش از 60 هزار ساختمان ویران شد. در سال 2018 میلادی نیز بیش از 2000 نفر در زلزله 7.5 ریشتری در اندونزی جان باختند.

در نپال هم در سال 2015 بیش از 9000 نفر در زلزله 7.8 ریشتری جان خود را از دست دادند. اگر چه پیش بینی های اولیه در مورد تلفات ترکیه بر روی عدد 10 هزار نفر ثابت مانده، اما سخنان شهردار غازی عنتاب، نشان می دهد که ممکن است آمار تلفات زلزله اخیر ترکیه، از زلزله های مورد اشاره وال استریت ژورنال، بسیار بیشتر شود.

بر اساس اطلاعات موجود در سایت رصدخانه قندیلی دانشگاه بوغازیچی در کلانشهر استانبول، بیش از 190 پس لرزه در 24 ساعت گذشته در ترکیه و مناطق اطراف آن رخ داده که حداقل 150 مورد از آنها بین دو استان الازیغ و حاتای در خط گسل آناتولی شمالی رخ داده است. این همان مسیر شناخته شده ای است که یکی از 3 گسل عظیم ترکیه را در برمی گیرد و سالهاست زمین شناسان و زلزله شناسان ترکیه از آن وحشت دارند.

ترکیه، دیار 3 گسل عظیم

پازارجیک، کوهستان نورداغ در استان قهرمان مرعش به عنوان کانون اصلی زلزله اخیر، زمین لرزه هایی به بزرگی 7.7 و 7.6 ریشتر را تجربه کرد. این منطقه یکی از 3 خط اصلی گسل های شناخته شده است که عبارتند از:

1.گسل آناتولی شمالی.

2.خط گسل شرق آناتولی.

3.گسل منطقه اژه است.

از این 3 گسل، دو مورد اولی آن در شرق و جنوب در سمت ایران و سوریه و مورد سوم یعنی گسل اژه در غرب و در مجاورت استان های ساحلی استانبول، کوجا علی و بورسا است.

استان قهرمان مرعش، به عنوان یک استان حساس بر روی گسل شمالی، در واقع یک منطقه زلزله‌ خیز فعال است که از شرق ترکیه شروع و به سمت جنوب امتداد می‌یابد.

از آغاز قرن بیستم، تعداد زیادی زمین لرزه بیش از 6 ریشتر در این منطقه رخ داده است. این گسل بزرگ که تقریباً 550 کیلومتر طول دارد، از حاتای شروع شده و از طریق قهرمان مرعش، آدیامان، مالاتیا و الازیغ تا منطقه کوهستانی و مرتفع بینگول ادامه دارد.

نهایتاً خط گسل آناتولی شمالی در منطقه "کارلی اُوا" یا "دشت برفی" می پیوندد و انتهای غربی آن تا شکاف مدیترانه غربی گسترش می یابد. استان‌های این خط به‌ عنوان مناطق زلزله‌زده سطح یک احتمال وقوع زلزله، در نقشه خطر زلزله ترکیه که در سال 2019 اجرایی شد، فهرست شده‌اند.

حاتای در مرکز ترکیه و سوریه، قهرمان ‌مرعاش و عثمانیه که در زلزله‌های اخیر تحت تاثیر قرار گرفته اند، از جمله 24 شهر دارای خطوط گسل فعال هستند که شهر عملاً بر آنها بنا شده و از مرکز شهر عبور می‌کنند.

در همین خط بود که در الازیغ، زلزله بزرگی در 24 ژانویه 2020 رخ داد. در زلزله 6.8 ریشتری که در آن زمان رخ داد، 41 نفر جان خود را از دست دادند و بیش از 1000 نفر مجروح شدند. از جمله زلزله های بزرگی که در این خط در 25 سال گذشته رخ داده است می توان به زلزله های 1998 آدانا - جیهان، 2003 بینگول و 2010 الازیغ اشاره کرد.

مدیر مرکز کاربردهای تحقیقات زلزله دانشگاه دوکوز ایلول پروفسور دکتر حسن سوزبیلیر در یک گفتگو زنده در شبکه تلویزیونی Habertürk گفته است: «زمین لرزه های بزرگی که در ترکیه به وقوع می پیوندند، عمدتاً در خطوط گسل آناتولی شمالی و آناتولی شرقی روی می دهند. تحقیقات ما نشان می دهد که اینکه دو گسل مختلف در دو زمین لرزه در قهرمان مرعش شکسته و این یعنی یک تخلیه انرژی عظیمی در ژرفای اراضی این استان رخ داده است. فاصله گسیختگی گسل شکسته شده در قهرمان مرعش 500 سال است و در این مدت انرژی قابل توجهی انباشته شده است. دیگر انتظار نمی رود زلزله بزرگی رخ دهد. ممکن است پس لرزه های کوچک دیگری تجربه کنیم. اما با این حال، نباید وارد ساختمان های آسیب دیده شویم».

رئیس رصدخانه کندیلی دانشگاه بوغازیچی و رئیس موسسه تحقیقات زلزله همچنین پروفسور دکتر خلوق اوزنر در یک نشست خبری اعلام کرد:«پس از زلزله الازیغ در سال 2020، زمین‌لرزه‌های دیگری با بزرگی متفاوت در این خط رخ داد و حالا هم شاهد زلزله مرعش هستیم. متاسفانه این زمین لرزه و زلزله های مشابه در این جغرافیا رخ خواهد داد. بنابر این، ما در حال توسعه مطالعات خود در مورد اینکه چقدر می توانیم، آماده باشیم و چگونه می توانیم خطرات را کاهش دهیم. پس از زلزله 4.2 ریشتری که هفته گذشته در عثمانیه رخ داد، هشدارهای مختلفی در مورد خط گسل شرقی آناتولی اعلام شد».

پروفسور دکتر ناچی گورور عضو آکادمی علوم زمین‌شناسی ترکیه نیز گفته است:«آخرین زمین لرزه در انتهای جنوب غربی خط گسل شرقی آناتولی در آدانا در سال 1998 بوده است و زلزله 2020 الازیغ نیز باعث شد تا گسل منتهی به قهرمان مرعش ادامه یابد. ما در این منطقه، نگران وقوع زلزله در بخش چلیخان- ارکنک - مرعش هستیم».

پیگیری زلزله اخیر ترکیه در حالی است که اتفاقاً، استان قهرمان مرعش در سال 2020 میلادی، از سوی «مدیریت مقابله با حوادث غیرمترقبه» در وزارت کشور ترکیه، در پروژه طرح کاهش خطر بلایای استانی به عنوان شهر آزمایشی انتخاب شد و قرار شد یک واحد نجات در این شهر ایجاد شود. خیرالدین گونگور شهردار قهرمان مرعش در آن زمان و در حضور سلیمان سویلوی وزیر کشور اعلام کرده بود که مسئولین، عامدانه استانی را انتخاب کرده اند که به زعم آنها، کمتر، در معرض خطر زلزله است و پروژه استانی مدیریت مقابله با زلزله در این استان، دستورالعمل پیچیده و دشواری نخواهد داشت. اما حالا این واقعیت اثبات شده که اتفاقاً این استان، یکی از خطرناکترین استان های گسل آناتولی شمالی است.

فاتح آلتایلی از تحلیلگران و روزنامه نگاران مشهور ترکیه، اعلام کرده که بر اساس شناخت و مطالعات دقیق دانشمندان ترکیه در مورد 3 گسل عیم این کشور، پیش بینی های واضح و روشنی در مورد خطر وجود داشته است. اما به قول آلتایلی، دولت برای مقابله با بحران احتمالی و طرح مقاوم سازی بناها کار خاصی انجام نداده و ترجیح داده که کل وظایف خود را به جمع آوری جنازه، محدود کند.

انتهای پیام/