ملی‌گرایی در ترکیه، ویژگی‌هایی دارد که با تفکر ملی‌گرایانه در هیچکدام از کشورهای همسایه آن قابل مقایسه نیست.
به گزارش گروه بین‌الملل ، در بخش نخست این گزارش، برخی از مهمترین نتایج نظرسنجی مؤسسه پانوراما تی.آر منتشر شد. این نتایج نشان داد که تفکر ملی‌گرایی در ترکیه هواداران بسیاری دارد، اما در بخش پایانی این گزارش خواهیم دید که بین تفکر ملی‌گرایی ترکی و علاقه به مبانی دین اسلام نزد مردم ترکیه روابط خاصی وجود دارد.
در این گزارش به پرسشی پرداخته شده که سالهاست ذهن سران احزاب سیاسی ترکیه را به خود مشغول کرده است: چه کسی ترک است؟ آیا همه افراد شهروند ترکیه هستند یا ترک؟ شاید این سؤال در ظاهر بدیهی و ساده به نظر برسد، اما بر اساس واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی ترکیه، چنین پرسشی به هیچ وجه بدیهی نیست.
تعریف ترک بودن
در نظرسنجی مؤسسه پانوراما تی.آر از پاسخ‌دهندگان پرسیده شد: تعریف شما از ترک بودن چیست؟به نظر شما مهم ترین ویژگی یا چیزی که باعث می‌شود یک فرد ترک محسوب شود چیست؟
43 درصد از شرکت‌کنندگان گفتند: معلوم است! ترک همان کسی است که شهروند جمهوری ترکیه باشد.
30 درصد از پاسخ‌دهندگان «ترک تبار بودن»و نژاد ترکی را شرط ترک بودن دانستند و 16 درصد نیز گفتند «مسلمان بودن»شرط مهم ترک بودن است!
در این میان، هواداران حزب حرکت ملی، همگی اعلام کردند که نژاد و تبار ترکی از هر چیزی مهم‌تر است.
شاید درک و پذیرش این عبارت برای خوانندگان ایرانی تسنیم اندکی سخت باشد، اما بر اساس نص آشکار و صریح قانون اساسی ترکیه، «هر کسی که شهروند جمهوری ترکیه باشد، ترک محسوب می‌شود».
در نظرسنجی مزبور، نظرات مردم در این مورد خواسته شد. 46 درصداز آنان با این بند موافقند و می‌گویند: بله. قطعاً هر کسی شهروند جمهوری ترکیه باشد، ترک هم هست. اما 44 درصد کاملاً مخالفند. جالب اینجاست که شرکت‌کنندگان 55 ساله و بالاتر با این جمله خیلی موافق بودند و این نشان می‌دهد که نسل جوان کنونی ترکیه چنین دیدگاهی ندارد.
اولویت‌های فکری مردم ترکیه کدامند؟
در ادامه نظرسنجی، چند گزینه در اختیار پاسخ‌دهندگان قرار داده شده تا بر اساس آن، اولویت فکری خود را بیان کنند. گزینه‌ها و نتایج به این شکل است:
دوست داشتن کشوری که در آن زندگی می‌کنم، 40 درصد.
دوست داشتن جهان و طبیعت، 27 درصد.
دوست داشتن ملّتم، 19 درصد.
دوست داشتن استان و زادگاهم، 9 درصد.
برای رسیدن به ترکیه‌ای قوی
مؤسسه پانوراما تی.آر، از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی خود پرسیده است: ترکیه با کدام گزینه، قوی‌تر خواهد شد؟ گزینه‌ها و نتایج به این شکل است:
قدرت اقتصادی (32 درصد).
یک دموکراسی قوی (31 درصد).
صلح اجتماعی (20 درصد).
قدرت نظامی (10٪).
گزینه قدرت نظامی که دولت اردوغان در چند سال اخیر از نظر گفتمانی و سیاسی آن را در اولویت قرار داده است، در جامعه طرفدار چندانی ندارد. همچنین مشخص شد که 55 درصد از شرکت کنندگان با این جمله موافق هستند: ترکیه باید منابعی را که برای تسلیحات صرف می کند در زمینه هایی مانند آموزش و بهداشت هزینه کند.
رابطه بین ملی گرایی و دین در ترکیه
بر اساس گزارش موسسه پانوراما تی.آر، ترکیه کانون اندیشه های ملی گرایانه است و ملی گرایی ترکی در چند سال گذشته رونق زیادی گرفته است. اگر چه هنوز هم توجه به مبانی دینی و اسلامی در ترکیه مشهود است، اما ظاهراً بازار ملی گرایی ترکی مشتریان بیشتری دارد. نظرسنجی این موسسه نشان داده که این عبارت نزدم مردم ترکیه برجسته تر است:«وفاداری من به کشورم، بیشتر از وفاداری من به دینم است.»
55 درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی با این گزینه موافقت کردند: که تعهد من به کشورم بیش از تعهد من به دینم است.
28 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی مزبور با عبارت ارجحیت تعهد به کشور بر تعهد به دین مخالفت کرده اند.
از آنجایی که نزدیک به 60 درصد از مردم ترکیه عملاً محافظه کار و دارای رویکرد سیاسی دین محور هستند، نتیجه مزبور اهمیت فراوانی دارد و نشان می دهد که نزد بخش قابل توجهی از دین گرایان نیز اهمیت تعهد به میهن و کشور بیش از تعهد دینی است.
یک نکته مهم در مورد ارتباط ملی‌گرایی ترکی و عقیده به اسلام نزد مردم ترکیه این است که اغلب محافظه‌کاران به امتزاج و ترکیبی از اسلام و ترک بودن باور دارند. این موضوع در نظرسنجی مزبور نیز بازتاب یافته و 66 درصد از شرکت کنندگان با جمله «من اول مسلمانم، بعد ترک هستم». موافقند و فقط 23 درصد با این عبارت، مخالفت دارند.
ملی‌گرایی و جهان بینی، ترکیه اهل کجاست؟
در نظرسنجی مزبور، تلاش شده تا تصور پاسخ دهندگان از تعلق ترکیه به محورهای شرق و غرب و یا سایر مفاهیم مرتبط با جهان بینی سیاسی و فرهنگی رصد شود. از آنها پرسیده شده: به باور شما، ترکیه را باید کجایی دانست؟ ترکیه اهل کجاست و به کجا تعلق دارد؟
61 درصد از شرکت کنندگان، ترکیه را هم شرقی و هم غربی می دانند.
14 درصد از پاسخ دهندگان معتقدند که ترکیه قطعاً و صرفاً یک کشور شرقی است.
7 درصد از پاسخ دهندگان، ترکیه را صرفاً یک کشور غربی می دانند.
جهت گیری سیاست خارجی ترکیه
در نظرسنجی موسسه پانوراما تی.آر، در مورد چند و چون تعیین مسیر سیاست خارجی کشور سوال شده است. پاسخ ها و مسیرها از این قرار است:
«جهانِ ترک» 39 درصد.
اروپا 34 درصد.
خاورمیانه و جهان اسلام 29 درصد.
روسیه 10.8 درصد.
چین 7.3 درصد.
آمریکا 10.8 درصد.
نظری ندارم 15.4 درصد.
شایان ذکر است که پاسخ دهندگان، اجازه داشته اند که بیش از 1 گزینه را انتخاب کنند. بیشترین گرایش در شرکت کنندگان را می توان جهت گیری به سمت غرب در نظر گرفت. اکثریت شرکت کنندگان از حزب عدالت و توسعه (51 درصد) «خاورمیانه و جهان اسلام» را می پسندند اما دو حزب ملی گرای افراطی ترکیه در حد 61 درصد معتقدند که باید با کشورهای ترک زبان ارتباط برقرار کرد. اما 63 درصد از کمالیست ها و 57 درصد از کردهای هوادار پ.ک.ک، اروپا را ترجیح می دهند.
رابطه ترکیه، ناتو و اروپا
موسسه مزبور از پاسخ دهندگان خواسته نظر خود را درباره این عبارت بیان کنند: ترکیه باید کاملاً مستقل باشد و نباید عضو ناتو و اتحادیه اروپا باشد.
48 درصد با این عبارت موافق هستند.
34 درصد مخالف هستند.
18 درصد تردید دارند و نمی توانند تصمیم بگیرند.
ناگفته پیداست که ملی گرایی در ترکیه، ویژگی هایی دارد که با تفکر ملی گرایانه در هیچکدام از کشورهای همسایه آن قابل مقایسه نیست.
دیدگاه های افراطی و نژادی، دوقطبی اجتماعی را به دنبال آورده و مشکلات امنیتی را عمیق می کند. به همین خاطر، موسسه نظرسنجی پانوراما تی.آر، در تفسیر نهایی گزارش مفصلی که در مورد نظرسنجی درباره ملی گرایی ترکی منتشر کرده به این مساله اشاره می کند که ملی گرایی در ترکیه به عنوان یک باور سیاسی و اجتماعی، بر خلاف ادعای خود، ظرفیت زندگی مشترک را از بین می برد و مشکلات بسیاری را ایجاد می کند.
چرا که غالباً با دیدگاهی تبارمحور یا نژاد محور، دیگران را نادیده می گیرد و از آنجایی که به عنوان یک ایدئولوژی عمل می کند که روابط گروه های متنوع قومی و اجتماعی ترکیه را تضعیف می کند.
انتهای پیام/